CORAZÓN DE CHOCOLATE, UN ROTEIRO EN COMPOSTELA

Despois de estar lendo Corazón de chocolate, un misterio para Tintimán en Compostela, de Jauréguizar durante o último trimestre nas clases de reforzo, por fin o xoves 11 de xuño fumos a Compostela a percorrer os lugares nos que se move Uxío Lobo, o noso protagonista, tratando de resolver un extraño caso en torno a catedral de Santiago. Escollemos esta lectura porque parte do alumnado de refozo, a pesares de vivir en pleno camiño de Santiago, non coñecía a Catedral de Santiago nin a Compostela monumental. O libro, ademais de describirnos lugares emblemáticos de Santiago, aporta moitos datos sobre a historia de Galicia, centrándose principalmente na construción da catedral.

No noso roteiro engadimos algún lugar a maiores, para poder coeñcer mellor a zona vella compostelá. Axudados por unha pequena unidade didáctica comezamos na rúa de Xoán XXIII, onde se atoparía o instituto "Charles Lemaur" no edificio que hoxe é a Facultade de Ciencias da Educación. Subimos bordeando o San Martiño Pinario observando as súas fachadas, saímos pola rúa de Xerusalén, antiga xudería. Baixamos pola Acibechería até o Obradoiro, onde entramos no pazo de Xelmírez e repasamos quen fora este personaxe. Estudamos a fachada e a historia do Hostal dos Reis Católicos e dende alí divisamos a rúa das Hortas, onde estaría a casa chea de gatos do pai de Uxío, e que dende a morte deste Uxío debía coidar.
Vistamos o arquivo da catedral, cos permisos correspondentes e sen tentar facernos pasar polos sobriños de ninguén, como fixera Uxío na novela. Esta visita foi moi especial, vimos manuscritos do s. XV, libros moi grandes chamados tumbos, a copia facsímile do Códice Calixtino e a maior sopresa foi cando o noso guía nos abriu unha especie de mesa e descubrimos unhas escaleiras que baixaban ao arquivo musical, miúdos libros que había alí! Ao saír do arquivo catedralicio vimos con calma as Praterías e a praza da Quintana.
Despois veu a parte máis aventureira, tivemos que facer un percorrido sen profes seguindo as instruccións que viñan no noso cuestionario. Así, subindo pola rúa Xelmírez chegamos á praza de Cervantes, onde supostamente estaba o "Diario Galego", no que traballara Norberto Lobo, o pai de Uxío, ás ordes de don Anxo. Alí debíamos entrar na librería Couceiro e pedir o sobre secreto con novas instrucións. Co mapa que había no sobre poidemos chegar á praza de Mazarelos, pasando polo mercado de Abastos, e de alí continuamos até a Alameda para facer unha foto coas famosas Marías. O noso percorrido a soas remataba na praza do Toural, onde estaba a "Fábrica de chocolate" na que obteivemos a nosa "recompensa", que non podía ser outra que un corazón de chocolate.
Despois dun xeneroso descanso para xantar, collemos pola rúa do Vilar para visitar a Catedral. Primeiro vimos o interior do templo, comezando polo altar maior e as distintas capelas, entrando na Corticela e fixándonos as portas e reixas polas que Uxío podería entrar a ese soto subterráneo da catedral. Por desgraza non puidemos ver o Pórtico da Gloria, porque se está restaurando, pero vimos a Cripta do apóstolo, a porta Santa e até houbo que subiu a dárlle un abrazo a Santiago. Tamén comprobamos que na catedral hai realmente un soto, a excavación arqueolóxica na que se atoparon as catacumbas.
Xa para rematar a nosa xornada, subimos ás cubertas da catedral, tratando de descubrir o sitio por onde Uxío escalara para tentar coarse no arquivo. As vistas eran alucinantes e a nosa guía, Laura, explicounos de xeito moi ameno un montón de cousas sobre Santiago e a historia da catedral, moitas das cales xa viramos na clase. E con estas vistas de Santiago dende as alturas rematamos a nosa xornada que, aínda que para algúns foi moi cansa, serviunos para coñecer un pouco mellor Compostela e aprender moitas cousas da nosa historia que non sabiamos e decatarnos do rico que é o noso patrimonio cultural.

AS PAPALIBROS ADULTAS CON MURAKAMI E BLACKSAD

Aínda que este curso non fixemos moita publicidade, as xuntanzas do club de adultos seguen vento en popa. Seguimos xuntándonos un mércores ao mes cun par de lecturas: unha novela e un cómic.

Así levados lido dende que comezou o curso os seguintes títulos: La mujer habitada de G. Belli, Barrio Lejano de Taniguchi, La acabadora de M. Murgia, Los combates cotidianos de M. Larcenet, Memorias de la niña mala de M. Vargas Llosa, Watchmen de A.Moore & D. Gibbons, O sentido dun final de J. Barnes e Carta a una desconocida de S. Zweig. 

Nesta última xuntanza demos conta de Tokio Blues, de H. Murakami, e do primeiro volume de Blacksad, de Guarnido & Díaz Canales. Murakami forma parte dese intento que facemos as Papalibros de achegarnos a outras literaturas e resultounos sorprendente o protagonismo deses mozos tan libres e independentes nun Tokio de finais dos anos 60 occidentalizado ao que chegan os ecos do maio do 68. O protagonista, Toru Watanabe, un mozo marcado polo suicidio do seu único amigo, comeza os seus estudos universitarios e debe enfrontarse á vida en medio da soidade e a inseguride propia da súa idade. Descubrirá o amor, pero un amor que conleva dor, e buscará con ansia a amizade. Chama a atención a ausencia da figura paterna ou de outras persoas maduras e adultas que o acompañen nesa transición a idade adulta á que chega a través da superación da dor e coa axuda dos seus iguais, que tamén sufriron como el.  

Blacksad é case un clásico que tiñamos na lista de lecturas pendendentes. É máis que comprensible que recibise tantos premios, pois o primeiro que chama a atención neste cómic de xénero negro é o extraordinario debuxo de Guarnido. Os zoormorfos, posible influencia de Disney, para a que traballa Guarnido, e/ou de Maus, son a esencia da narración, non é necesario describir ao noso protagonista que é un elegante e guapetón gato, ou a un empresario que é un sapo, un réptil que é asasino a soldo ou unha amante que é unha linda gatiña moi humanizada. Os planos son maxistrais, non nos estraña que o noso antigo e admirado compañeiro Xosé Tomás o utilizase como modelo para explicar as entrañas do cómic ao alumnado. Pero ademais dos personaxes, outra das cousas estupendas de Blacksad son os escenarios xenuínos que recrea nesa Norteamérica dos anos cincuenta: as mafias, o racismo, a caza de bruxas, os cálidos ambientes de Nova Orleans ou da Ruta 66, na que non faltan os beatniks facendo a súa particular "On the road". O certo é que algunhas non poidemos conternos e limos todos os demais volumes.

Pero se as nosas lecturas van por bo camiño, a parte gastronómica non queda atrás. Velaí a estrela do noso club de gourmets, o delicioso pan que fai Maruxa no seu forno de leña, desta vez con forma de corazón, todo un luxo.

LER BAIXO AS ARBORES, POR FIN A PRIMAVERA!!

Estes días previos ás letras galegas por fin se nos manifesta a primavera e as e os Papalibros podemos facer unha das cousas que máis nos gusta, ler ao aire libre, disfrutando da natureza.

Na xuntanza deste mércores, co primeiro ciclo de ESO, falamos dalgunhas lecturas. Por exemplo, María Fuciños, de S1A, está a ler La caída de los gigantes, un libro de máis de mil páxinas que len os adultos. María vai chegando á páxina catrocentas e contounos que o libro narra historias de diferentes personaxes que viven en Inglaterra, Rusia, Alemania... que logo se encontrarán na primeira Guerra Mundial. Aproveitamos para explicar que o título, A caída dos xigantes, fai referencia á caída dos grandes imperios europeos como Prusia ou Austria-Hungría despois da primeira Gran Guerra.

Sara Folgueira, de S1B, a superfan de Laura Gallego, falounos do último libro da autora, Todas las hadas del reino, que nos conta a historia de Camelia, unha fada madriña que empeza a ter problemas cando lle encomendan a Simón, un mozo de cadras que está namorado dunha princesa e necesita a súa axuda.

Dende aquí queremos tamén felicitar especialmente a Ana Mª Prieto, de S1C, que bateu o récord de lectura completando catro carnés de Papalibros. Ana leu 24 libros no que vai de curso e gañou catro vales de 10 €. Esta si que que é unha Papalibros!!

CARLOS NEGRO DE NOVO EN MELIDE

Outra vez alumnado do IES de Melide, neste caso 3º de ESO, tivo a sorte de volver disfrutar da presenza de Carlos Negro,que desta vez nos presentou o seu poemario de Penúltimas tendencias, sen deixar de redordarnos algún poema de Makinaria. Na actividade actividade estiveron presentes moitas Papalibros, e unha delas, Iria Barreiro, de 3º B, fai esta magnífica crónica da xornada:

O pasado xoves 7 de maio, o escritor galego Carlos Negro (Lalín, 1970) agasallounos aos alumnos e alumnas de terceiro da ESO cunha interesante e divertida charla sobre dous dos seus grandes éxitos na literatura xuvenil: Makinaria e Penúltimas tendencias. Makinaria é un conxunto de poemas que tratan da vida aloucada dos mozos de 18 anos, que soamente pensan en queimar a goma das rodas e sentir a euforia correndo polas súas veas, sen importar o que ninguén lles diga, ata que é demasiado tarde. Con ela, trata de nos facer ver o ridículo da situación para evitar que sexa demasiado tarde tamén para nós. Penúltimas tendencias é tamén un conxunto de poemas que falan da gaiola que atrapa a xente coas súas revistas Super Pop e Megafashion, que nos fan ver que o mundo é rosa, que nos din como debemos ser para poder triunfar na vida…, e con ela o autor quere facernos ver que nós somos únicos na nosa forma de ser, e non como os demais queren que sexamos. Carlos Negro comezou contándonos o conto portugués Unha princesa do pior. Nese momento xa nos deu a amosar unha pequena parte do seu carácter tranquilo e animoso. Continuou falándonos un pouco sobre Makinaria, onde se demostrou que Carlos Negro é unha persoa moi agradable e divertida. Despois de mostrarnos uns coches de xoguete musicais para presentar o argumento de Makinaria, fíxonos rapear un pouco algúns poemas como "Sound Play Session Vol. 1" ou "Nota Necrolóxica", facéndonos tamén pasar un bo anaquiño.
Pero ao que dedicou a maior parte do tempo foi a Penúltimas tendencias. Ensinounos o contido do seu baúl, que contiña os obxectos nos que se inspirara para escribir a súa obra, non sen antes parodialos un pouco. Ensinounos o seu diario de One Direction, ou a súa tétrica boneca Corvo, que a pesar de ter un carácter escuro, ten tamén un corazón moi puro, como nos ensinou Carlos. Despois de mostrarnos que nós eramos únicos ensinándonos o noso reflexo nun espello, agasallounos ademais cunha dedicatoria a aqueles que a quixemos, identificando cun simple saúdo que lle entregabamos, a frase que mellor encaixaba co noso carácter (e sorprendentemente, conseguiuno).
Na miña opinión, ademais de falar claramente e abrirnos a nós un pouco os ollos, Carlos Negro é unha moi boa persoa que nos marcou a todos un sorriso na cara ademais dunha pegada no corazón.

As Papalibros encadernan

Este ano a celebración do Día do Libro estivo marcada por actos que tiñan en común o fía condutor do Homo Habilis, o noso tema de traballo deste curso. Entre as moitas actividade que se realizaron: abecedariso baleiros e sistemas de numeración en 1º de ESO, sistemas de escritura e soportes en 2º, tipos de abecedarios na aula específica, linguaxe de signos, historia da notación musical... que podedes ver nesta ligazón e nesta outra Aquí vos amosamos un obradorio de encadernación no que participaron moitas/os Papalibros. Esta actividade estivo a cargo de AFEXDI, asociación dedicada á integración socio-laboral das persoas con minusvalidez intelectual a través do desenvolvemento do seu propio traballo. Grazas a eles puidemos coñecer o proceso de encadernación dun libro.
 

Día libro. Obradoiro. from loli2015

E aquí vos amosamos algunha das marabillas que fixo Loli Vázquez, a nosa coordinadora de biblioteca, utilizando libros reciclados, Parabéns, artista!

INSURXENTE NO CINE

Se hai uns meses íamos ver Sinsajo, terceira parte de Os Xogos da Fame, nesta ocasión tocoulle a outra triloxía non menos famosa, Diverxente coa súa segunda entrega Insurxente. Hai unha serie de cousas en común entre ambas series, á parte de ser existosas superventas escritas por mulleres, tamén son mulleres as heroínas protagonistas. Ambas son novelas distópicas ambientadas nun futuro postapocalíptico, amósannos unha sociedade que malvive nos restos da nosa civilización, devastada por unha gran guerra. En ambas a sociedade sufre un goberno opresor e totalitario que decide por elas e distribúe a riqueza e os recursos de forma arbitraria. En ambas hai rebeldia e inconformismo liderado por mulleres.

En Diverxente amósasenos unha sociedade dividida en faccións que, á parte levar asociadas unhas virtudes, desempeñan determinados roles a modo dos antigos estamentos medievais: Verdade ocúpase da xustiza, Cordialidade da agricultura e sector primario, Abnegación fai traballos comunitarios máis ben do sector secundario, Osadía encárgase da orde pública e Erudición do sector servizos. E todo estaría moi controlado se non fose porque hai unha serie de individuos que non encaixan en ningunha ou ou fan en varias á vez, estes son os diverxentes, como a nosa protagonista Betrice Prior, Tris. En Insurxente, a nosa heroína ten que superar a perda dos seus pais, ocurrida na primeira parte, e enfrontarase á Erudición, a responsable destas mortes e facción dominante.
Aínda que o final non nos deixou tan en vilo como Sinsajo, a aparición dun novo personaxe, a intrigante nai de Cuatro, o heroe consorte, dará paso a novos acontecementos, que veremos en próximas entregas.

KASSA, teatro a cargo do Elefante Elegante

A semana pasada os Papalibros xunto coas alumnas e alumnos das aulas de teatro fomos ao Salón Teatro de Compostela para ver KASSA, a cargo da compañía coruñesa O Elefante Elegante.

Kassa é unha homenaxe á Metamorfose de Kafka no centenario de da súa publicación e é unha versión libre da obra. Se Gregorio Samsa se metaforseaba en cascuda debido a mala vida que levaba polo exceso de traballo e ao tedio acumulado, o protagonista de Kassa vese convertido en animais varios por todo contrario: á perda do traballo, que conleva a perda do seu tren de vida nunha sociedade consumista e baleira e, irremediablemente a perda do fogar e da propia identidade.

Para contarnos esta historia o Elefante Elegante conta cunha magnífica compañia de actores que, cunha forma física e formación artística impresionantes, interpretan as letras dunha banda sonora propia, creada por artistas galegos, ao tempo que danzan e fan acrobacias. Cómpre destacar a espectacular escenografía que se converte nun personaxe máis, unha casa que vai evolucionando á par dos seus donos e acaba desintegrándose con eles. Parabéns a toda a compañía e grazas por engaiolarnos con esta historia.

SINSAJO, A PELÍCULA

Aproveitando que aínda non comezou o agobio dos exames da 1ª avalaiación, o pasado xoves 4 achegámonos até Lugo para ver no cine Sinsajo, esa tan esperada terceira parte de Os xogos da fame. Algunhas e algúns papalibros apuraron apuraron a lectura deste último volume da triloxía, porque hai moito maniático/a a quen lle gusta ler primeiro o libro e logo ver a película.

Nesta entrega vimos como a superheroína e protagonista, Katniss Everdeen, se atopa no distrito 13 despois de acabar cos Xogos da Fame. Dende este distrito rebelde, Katniss tratará de salvar a Peeta, que se atopa en poder do Capitolio, o goberno central que controla de forma totalitaria os demais distritos.

Ao igual que nas entregas anteriores, Sinsajo está plagado de referentes clásicos: a nosa protagonista recórdanos a unha Artemisa ou Diana cazadora, destra no manexo do arcoe que nos gusta de comprometerse cos homes. Ao igual que na antiga Roma o poder reside no Capitolio, o conxunto dos distritos forman a nación de Panem ("pan" en latín, talvez referíndose a ese "panem et circenses" que maxistrados romanos daban ao pobo para contentalo. A listaxe de personaxes do mundo antigo é longa, por un lado temos aos personaxes hitóricos Plutarch (Plutarco), un dos últimos papeis que interpretou Ph. Seymour, Mesalla, Cesar, aos que engadimos Cinna, Séneca... que foron eliminados nos volumes anteriores por orden da máxima autoridade, o temible Presidente Snow. Por outra banda temos personaxes mitolóxicos como os xemelgos fillos de Zeus Cástor e Pólux, a troiana Crésida e outros moitos que deixamos para os estudiosos de cultura clásica. Pero o peor de todo foi que só ao rematar a película algúns nos decatamos de que aínda queda unha segunda parete de Sinsajo, e esta parte nos deixa con un Peeta entolecido polo lavado de cerebro que lle fixeron no Capitolio. Teremos que agardar á estrea da segunda parte, para o ano que vén.

HOMENAXE A XAQUÍN YEBRA

Se no medio do verán interrumpíamos as nosas vacacións para dar a triste nova do pasamento de Xaquín Yebra, agora, cos nosos sentimentos máis repousados, quixemos dalgún xeito "corresponder" a este profesor e amigo por todo o que nos aportou como alumnas e alumnos, compañeiros, profesores, lectores..., e sobre todo, como persoas.

O noso obxectivo, cando ideamos este acto, no era só honrar a memoria de Xaquín, profesor inesquecible para unha gran parte da comunidade escolar do IES de Melide. Queríamos tamén recordar que Xaquín foi un loitador incansable de causas xustas, recuperador da memoria histórica, defensor dos dereitos dos presos, asistente e apoio e de calquera persoa desprotexida ante a lei... e, en resumo, UNHA BOA PERSOA.

Xaquín era extremadamente culto, lector infatigable a quen os libros non distanciaron do mundo e da xente, senón que o fixeron mellor persoa. Compartía o seu saber, observábanos a todos e cada un de nós e era quen de adiviñar a lectura, o libro, o poema que nos ía encantar, que ía cambiar a nosa vida. Ensinaba Historia de forma diferente, a través de lecturas, centrándose nas cuestións realmente importantes. Nunca escondeu o seu compromiso social, foi unha persoa coherente.

Con todos estes elementos era difícil que a Homenaxe que se lle dedicou o pasado 25 de Outubro non fose fortemente emotiva.

O acto foi conducido maxistralmente por Zeltia Laya, exalumna do IES de Melide, e nel participamos un gran número de persoas que tiñamos en común o noso afecto por Xaquín. Despois da benvida a cargo do director do centro, Jaime Couto, Edi Carregal, exprofesora do IES de Melide, abriu o acto cun poema seu dedicado a Xaquín. Seguiu un recital poético a cargo do alumnado de 2º BAC, case todos eles ex-alumnos de Xaquín, que leron unha selección de textos cos que Xaquín nos fora agasallandoa todos ao longo destes anos. Diego Q. Sesar leu tamén un poema de seu dedicado ao profesor. Genaro, antigo conserxe, dirixiu a prantación dun carballo mentres Mini e Mero interpretaban as súas melodías.

Xa na biblioteca, agora "Biblioteca Xaquín Yebra", un pequeno grupo de alumnas e alumnos de música, dirixido por David Canoura, interpretou melodías de Bartok e música xitana, mentres se recitaban os últimos poemas, textos de Bertold Brecht, Juan Ramón Jiménez, Miguel Hernández, Blake, Jean Rhys.... Abriuse unha quenda de diferentes intervencións, inaugurada por Lucía e Elisa, muller e filla de Xaquín, que fixeron o esforzo de compartir con nós este día, a pesares de que a súa dor aínda estaba latente. Interviron familiares, amigos como Fernanda Cedrón, Quico Martínez e Carlos Cimadevila, do colectivo defensor da memoria histórica, antigos presos e os seus familiares, alumnas, exalumnos, profesores, exprofesores... todos a quen a benquerenza a Xaquín foi quen de xuntarnos.

Aínda que o mellor agasallo para a comunidade escolar do IES de Melide foi a presenza de Xaquín e o que nos aportou durante todos estes anos, a biblioteca recibiu, ademais, dous fermosos agasallos: un retrato de Xaquín e unha fermosa porta de arte africana.

O acto foi sinxelo, sentido e moi fermoso. Foi unha xornada que serviu para esconxurar a nosa tritura grazas, en gran parte, ao bo facer do alumnado do IES de Melide, os máis sinceiros parabéns.

Os Papalibros ven monicreques

O pasado venres 3 de outubro os Papalibros estreamos programa de actividades extraescolares asistindo a representación de "Poemas Visuales", dentro do Festival Internacional de Títeres Galicreques 2014.
Esta actividade, que tiña como destinatarios ao alumnado e Reforzo de 1º Ciclo de ESO e aos Papalibros, encadra perfectamente dentro do tema de traballo da biblioteca para o presente curso, Homo habilis, que centra a atención na importancia da habilidade manual na nosa cultura. Así vimos como as habilidades de tres artistas foron capaces de vida a infinidade de letras que se transformaban en persoas, animais, cousas...
"Poemas Visuales" é un espectáculo de títeres de variña que os titiriteiros, vestidos de negro, manipulan sobre unha mesa cun telón de fondo negro. As marionetas son letras e tiras brancas que se combinan para formar personaxes que tanto poden bailar un delicado ballet coma un zapateado flamenco ou facer un perigosísimo salto de pértiga. A súa linguaxe é universal porque o emprego do idioma, castelán, é mínimo e predominan a música e as onomatopeias.
Despois do espectáculo fixemos un rápido percorrido pola zona vella, vimos a catedral por fóra e gustáronnos especialmente os mimos da praza do obradoiro, que parecían auténticas estatuas do apóstolo Santiago e un anxo.
Quédanos pendente unha visita máis calmada da zona vella de Santiago e da catedral, porque aínda que vivimos en pleno camiño de Santiago, algúns Papalibros non coñecen nada ben estes lugares.

VOLVEMOS COAS NOSAS XUNTANZAS DOS MÉRCORES

Como todos os anos por estas datas, os Papalibros voltamos coas nosas actividades e o mércores 1 de outubro tivemos a nosa primeira reunión co alumnado de 1º ciclo de ESO. Seguindo os nosos costumes,  xantamos xuntos no xardín do instituto aproveitando o bo tempo, collemos algún libro da biblioteca e falamos dalgún libro que nos gustou, como as triloxías Diverxente, os Xogos da Fame ou a serie de manga Zelda, da que xa temos os dez primeiros números na biblioteca.
Comezamos anunciando xa actividades como a asistencia ao Galicreques 2014, o Festival internacional de Títeres que se celebra cada ano a principios de outubro en Santiago de Compostela.

DESPEDIDA DOS PAPALIBROS EN FURELOS

Como en anos anteriores e grazas a que o tempo acompañou, os Papalibros puidemos facer o pasado mércores 18 de xuño a nosa despedida na praia fluvial de Furelos.

Xuntámonos os clubs de 1º, 2º e 3º de ESO, se ben é certo que coa actividade frenética que tivemos a pasada semana no instituto algúns Papalibros tiveron que quedar a difrentes ensaios de teatro e música, para preparar o impresionante concerto que tivo lugar o venres 20.

É unha realidade que os Paplibros sempre participan nun montón de actividades ademais do club de lectura, moitos mércores deste curso os profes case tiñamos que "rifarnos" ao alumnado para poder levar adiante outros proxectos como Cine en curso, Lights, camera, action!, Cineforum... Esta circunstancia fixo que nos dispersaramos un pouco máis e que non levásemos a cabo actividades que fixemos o ano pasado, como unha viaxe da máis de un día, que si que botamos de menos...

A pesares de que fixemos poucas saídas, a maioría dos Papalibros teñen intención de seguir o curso próximo e nós facemos "propósito da emenda" para non defraudalos.

Moi bo verán a todas e todos, cheo de lecturas marabillosas!!

DESPEDIDA DAS PAPALIBROS ADULTAS

O mércores 11 de xuño tivemos a nosa última sesión de club de adultos deste curso 2013/14. A hora foi un pouco antes do habitual, nunha estupenda tarde que xa preludiaba o verán, e o lugar desta vez non foi a nosa biblioteca, senón a casa de Maruxa, unha das nosas lectoras que nos convidou a un exquisito pan recén cocido no forno de pedra da súa casa, na aldea de Agra, a 20 minutos de Melide.

As nosas nosas lecturas para comentar eran, coma sempre, un cómic e unha novela: La casa dorada de Samarcanda, unha aventura de Hugo Pratt protagonizada por Corto Maltés; e Botchan, de Natsume
Soseki, un clásico da literatura xaponesa.

La casa dorada de Samarcanda fixo as delicias dalgunhas lectoras. Hugo Pratt é un mestre en mesturar ficción e realidade histórica, e nesta aventura coloca ao noso heroe Corto Maltés no Oriente próximo convulso dos anos 20 do pasado século, pouco despois da primeira guerra mundial. Corto, infatigable aventureiro, vai na busca do tesouro de Alexandre Magno, seguindo a pista doutro aventureiro histórico, E. Trelawny, que fora amigo de Byron e Shelley. O noso heroe comenza o seu periplo na illa grega de Rodas, continúa por Turquía e percorre o Kurdistán, Pakistán, Afganistán... onde topa con persoeiros históricos coma Enver Bey, un dos Xovenes Turcos que lideraron a revolución que convertíu a Turquía nunha nación moderna e tamén un dos responsables do xenocidio armenio. Ademais das numerosas referencias históricas, o álbum está cheo de guiños ao mundo clásico: Casandra, a amiga de Corto que adiviña o futuro, o seu irmán Narciso, a viaxe de Xasón... Pero talvez o mellor de todo sexa ese xenial personaxe, Corto Maltés, un heroe romántico, cosmopolita, auténtico galán de amores platónicos, audaz pero temperado, inalterable e tranquilo nos momentos de perigo, nobre e xeneroso... que ten como contrapartida a Rasputín, o seu amigo medio delicuente, medio aventureiro, mullereiro, vengativo, cruel e en todo punto excesivo.

Botchan é unha simpática novela de Natsume Soseki, escritor consagrado da literatura xaponesa, que narra as venturas e desventuras dun xoven e novato profesor de secundaria, destinado a unha provincia remota do Xapón. O protagonista, Botchan (que en xaponés significa "neno consentido"), sufrirá as novatadas non só dos alumnos, senón tamén de parte do claustro de profesores, que se aproveitarán da súa inocencia para levar a cabo os seus plans de promoción persoal, con fins pouco educativos. A historia amósanos unha sociedad xaponesa de principios de século XX, en plena Era Meiji, que é testemuña da descomposición do sistema feudal e do nacemento dunha nación moderna que ameaza con convertirse nunha gran potencia, despois de derrotar a Rusia en 1905.

Pero ademais das nosas lecturas falamos de infinidade de temas e escoitamos simpáticas e interesantes historias persoais, como a de Mary, que conseguiu mercar a súa primeira colección de libros traballando na taquilla da histórica discoteca Escorpio, despois Xanadou e actualmente Palladium. Falamos da nosa infancia e dos nosos hábitos lingüísticos, de porque moitos lectores/as rexeitan ler en galego ou lles custa máis.

Botamos moito de menos a Isabel, Amparo, Isa, Trini... que non puideron asistir. Agardamos seguir véndonos no próximo curso e desexamos un verán feliz, cheo de boas lecturas.

VII Xornada dos clubs de lectura

Este venres 6 de xuño o club de lectura Papalibros acode unha vez máis nas xornadas de clubs de lectura de toda Galicia que soen celebrarse nestas datas en Santiago, pero esta vez farao dun xeito máis activo, participando na mesa redonda: "Unha visión sobre as lectoras e os lectores dos clubs de lectura e o papel da persoa mediadora".
Compartiremos mesa con coordinadoras de clubs de lectura moi activos, como Gracia Santorum do IES Pintor Colmeiro de Silleda, coautora de Trafegando Ronseis, un blog de referencia; con Mª Xesús Sarmiento do IES San Mamede (Maceda, Ourense) e Ana Belén Durán Pernas, do IES Xograr Afonso Gómez, ambos clubs de lectura cos blogs Pasamos páxina e Biblioxograr.
Os Papalibros teremos a oportunidade de expor a nosa opinión sobre clubs de lectura e o papel do mediador, só agardamos poder estar a altura de tan boa compaña.

DIVERGENT, SESIÓN DE CINE PARA OS PAPALIBROS

O pasado xoves 23 de maio, o club de lectura Papalibros, xunto coas alumnas/os de outras actividades extraescolares (a nosa emisora Falamelide, Cine en curso, Cineforum, "Lights, camera, action"...) disfrutamos dunha sesión de cine en Lugo.
A película elixida foi Divergent, baseada na novela de Veronica Roth, primera dunha triloxía tamén co mesmo título. Esta triloxía é un dos grandes éxitos dos Papalibros neste curso 2013-14 e forma pate de toda esta serie de triloxías de moda ambientadas nun futuro distópico. Na nosa última reunión falamos un pouco de que ven sendo iso de distópico, de distopía. A distopía sería o contrario da utopía, algo non desexable, malo, que se moitas veces se atopa nun futuro imaxinario que non supón un empeoramento das condicións de vida. É ese futuro que vemos en Os xogos da fame, Diverxente, a saga Delirium...
En Diverxente preséntasenos unha sociedade dividida en faccións que no seu día se crearon para evitar os males que conduciron a unha terrible guerra. Estas faccións levan os nomes de virtudes como Osadía, Abnegación, Cordialiade, Erudición e Verdade. A idade de 16 anos os mozos e mozas deben "elexir" a que facción queren pertencer, atendendo as súas porpias características e aos resultados dun test. Beatrice, a protagonista, descubre que ela ten características polas que podería formar parte de
diferentes faccións, é unha diverxente e a súa vida correrá perigo.
Se viches a película e che apetece ler os libros, pásate pola biblioteca, e a ver se hai sorte e os exemplares non están prestados!

CONTRATO CON DIOS

Como lecturas do mes de abril no club de adultos escollemos La vida ante si (La vie devant soi, na versión francesa que algunha lectora se atreveu a ler) de R. Gary e Contrato con Dios, a novela gráfica de W. Eisner. Sería imposible falar aquí dos dous libros como merecen, pois a nosa hora e media de reunión fíxosenos curta.
La vida ante si é unha novela ambientada nunha banlieue de Paris nos anos 50, onde Momó, o protagonista, narra a súa infancia e incipiente adolescencia na casa da señora Rosa, unha antiga madame xudea que malvivía criando aos fillos das prostitutas. O ton narrativo é unha mestura de inxenuidade e clarividencia, de ternura e dureza que fan da novela un relato agridoce cheo de frases maxistrais que ben poderían convertilo nun compendio de citas.

Contrato con dios, na edición de Norma editorial, é unha triloxía de W. Eisner, que ademais da obra do mesmo título, abarca Ansia de vivir e La avenida Dropsie. O fío conductor das tres parte é a Avenida Dropsie, unha rúa de New York testimuña da historia e da evolución da cidade. Nela vanse asentando por quendas emigrantes de distintas procedencias: holandeses, ingleses, irlandeses, alemáns, italianos, xudeus, hispanos, negros e por último xitanos... todos eles "opóñense ao que chega". Aínda que a auténtica protagonista é a rúa, hai historias maxistrais como a de Jacob, que comeza envexando a unha cascuda porque ela non ten a necesidade de responder á pregunta "para que vivimos?", abóndalle coa súa ansia de vivir para sobrevivir. Coincidimos con R. Crumb en considerar esta segunda parte da triloxía, Ansia de vivir, coma unha obra mestra.

Ademais do seu contido literario e artístico, esta triloxía dá conta dos principais acontementos que marcaron a historia de EEU do s. XX, e en particular aqueles relacionados co pobo xudeu, polo que se convirte nunha amena e acertada crónica da historia recente norteamericana.

A PRIMAVERA DOS PAPALIBROS

Por fin sae o sol e os Papalibros puidemos facer unhas das cousas que maís nos gustan, despois de comer as nosas pizzas de costume, ler estomballados na herba. A estas alturas de curso case ninguén se atreve a empezar un libro "gordo", polo que algunhas se decantan polas lecturas pendendes de clase (E Xoel a prendeu a volar) e outros por cómics, sobre todo os que tratan a temática da segunda guerra mundial, como Érase una vez en Francia ou La prórroga, que incorporamos hai pouco á nosa biblioteca. Os dous sitúan a súa acción na Francia ocupada, pero mentres La prórroga se centra no heroico papel da resistencia, Érase una vez en Francia ocúpase dese lado escuro que ao pobo francés lle custa admitir, o seu colaboracionismo coa ocupación nazi.
Agardamos que o tempo se manteña e poidamos facer algunha sesión na nosa praia fluvial de Furelos, coma outros anos.

23 DE ABRIL, DIA DO LIBRO

Este mércores 23 de abril tivemos unha das nosas reunións de Papalibros, de 2º de ESO neste caso, e non quixemos deixar pasar a oportunidade para facer algunhas recomendacións dos nosos libros favoritos, bota un ollo.

TODO SE ESFARELA, UN POUCO DE LITERATURA AFRICANA

Neste proceso de inmersión noutras literaturas que tentamos facer de cando en vez no club de adultos, tocoulle a quenda a África, con Todo se esfarela (ou Todo se desmorona, na súa versión en castelá) do nixeriano Chinua Achebe.

A acción desenvólvese a finais do século XIX nun conxunto de poboados ibo, unha das etnias maioritarias de Nixeria, e relata a vida Okonkwo, lider local e campeón en loita. Aínda que a vida de Okonkwo sofre avatares varios que debilitarán ou seu liderazgo, será a chegada do colonialismo británico precedido dos misioneiros cristiánsa modo de "avanzadilla", a que se encargará de que todo se esfarele definitivamente.

Nas súas páxinas Achebe é quen de transmitirnos importantes aspectos da cultura ibo, o seu o seu sentido de pertenza á terra, as relacións familiares (fermosísima a descrición do concepto de nai), os seus ritos ancestrais, o seu sentido da xustiza ou mesmo a cruedalde dalgúns dos seus costumes. Ao mesmo  tempo crea en Okonkwo un personaxe que se enfronta ao dilema de elexir entre a súa ansia de liderazgo e o amor aos seus, despiadado ás veces e que  non é quen de enfrontarse ou comprender os seus propios sentimentos a pesares da súa probada fortaleza.

Pero pouco a pouco vanse introducindo elementos alleos na vida dos ibo. "Dende o primeiro momento, igrexa e educación foron da man" e así, o sr. Brown, un intelixente misioneiro tolerante, vaise facendo sitio nos poboados de Umofia comezando por convertir aos parias. A confrontación das distintas culturas acabará coa vida de Okonkwo e será o fin da cultura ibo.

O final do libro coa súa referencia ao colonialismo é maxistral:

A historia deste home (Okonkwo) que matara un oficial e se colgara resultaría ben interesante. Case daba para escribir un capítulo enteiro. Se cadra un capítulo enteiro non, pero un bo párrafo abofé que si. Era tanto o que tiña para escribir, que había que ser estrito para non estenderse en detalles. Despois de darlle moitas voltas, xa escollera o título do libro: "A pacificación das tribos primitivas do Baixo Níxer"

LOS IGNORANTES, A COMPLICIDADE ENTRE O COMIC E A CULTURA DO VIÑO

No club de lectura de adultas/os seguimos a nosa fructífera inmersión no mundo do cómic. Nesta ocasión limos Los ignorantes, o último álbum de E. Davodeau, que da conta do ano que pasou o autor xunto co seu amigo viticultor Richard Leroy. Unha convivencia de dous expertos no seu facer, cómic e viño respectivamente, pero tamén ignorantes no campo do outro no que se irán iniciando coa mutua axuda. Xurde entón unha fermosa metáfora ao comparar o proceso de produción do viño, co proceso de creación dun libro. Cando Étienne aprende a podar, Richard comeza a ler os seus primeiros cómic e sen querer as lectoras/es imos iniciándonos nos dous campos.
A par que degustamos virtualmente a bodega de Richard e vemos os progresos no bacelo van desfilando ante nós grandes autores de cómic, na súa maioría franceses, como Gibrat, Moebius, Juillard, Trondheim... e grandes obras como Maus ou Watchmen. Davodeau escolle os tons grises e ocres para a súa historia, pero non por elo a imaxe perde luminosidade ou matices, quedando perfectamente perfilado o cambio das estacións ou a evolución dos personaxes. Magníficos os listados finais de comics lidos e viños "bebidos", a modo de memoria deste proceso de iniciación. Sinal de que o libro cumpriu o seu cometido é que algunhas lectoras sucumbimos as citas doutros comics, a modo das miguiñas de pan sinalando o camiño, e limos outros títulos como El Fotógrafo, de D. Lefèvre, seguindo a pista dalgúns personaxes do libro.
E para ambientar o noso encontro no club de lectura de adultos, que mellor que que unha boa degustación de viño de Monterrei e viandas da Terra de Melide.

30 DE XANEIRO, DÍA DA PAZ

Dentro das actividades organizadas para o Día da Paz, que podedes consultar en Biblomelide, na biblioteca seleccionamos uns cantos libros e películas que tratan este tema.
Contamos con novidades relacionadas coa segunda guerra mundial, tema que suscitou interese nos Papalibros máis pequenos, xa que que ne 1º de ESO están vendo películas como O neno co pixama de raias ou A Lista de Schindler. Na nosa mesa está La segunda guerra mundial, un libro de contidos asquibles ben ilustrado, editado en Alhambra- Pearson; cómics como el Gran duque, unha historia de aviadoras rusas e pilotos alemáns, Érase una vez en Francia, sobre o colaboracionismo francés cos nazis; ou El vuelo del cuervo, que da conta das aventuras de Jeanne, un moza que colabora coa Resistencia e o pillabán François.

Tamén temos novidades editoriais como Yo soy Malala, que non necesita presentación, a novela gráfica Thoreau, o la vida sublime, que da conta da vida do pioneiro do ecoloxismo e a desobediencia civil ou Los surcos del azar, a última novela gráfica de Paco Roca, que desenterra do esquecemento a loita dos exiliados republicanos despois da guerra civil seguiron loitando contra o fascismo e participaron na liberación de Paris polos aliados.

Deixámovos cunha páxina deste álbum, onde Paco Roca, coa súa habitual mestría, é quen de construír unha emotiva historia humana ao tempo que recupera a memoria histórica de tantos loitadores olvidados.

SESIÓN INTERXENERACIONAL

Este é o aspecto da nosa última sesión deste ano 2013: nais, pais, alumnas, profes e unha antiga alumna do centro que está a facer o seu máster no IES de Melide, para poder ser tamén profesora (se a crise non o impide...) Como soe acontecer os primeiros mércores de mes, o club de adultos reuniuse na biblioteca á hora da merenda do mércores 4 de decembro. Os libros dos que nos ocupamos nesta sesión eran, Patrimonio, una historia verdadera, de Ph. Roth e a novela gráfica Maus, de Art Spiegelman. Esta última ven sendo xa un clásico no noso club de lectura, como podedes ver noutras entradas deste blog.

En todas as ocasións, contamos co apoio da Rede de Bibliotecas públicas galegas, que nos facilitaron unha chea de exemplares para que todas e todos puidésemos ler o libro a un tempo. Así ao tempo que se lía Maus no club de adultos, as nosas fieis lectoras de 2º ciclo de ESO facían outro tanto. Que mellor, entón, que facer unha sesión mixta?.

Acompañad@s de café e pastas, cos Papalibros non pode ser doutro xeito, demos conta unha vez máis deste clásico do cómic, premio Pulitzer en 1992, pioneiro dunha nova vía na novela gráfica contemporánea con base histórica e autobiográfica, fronte a vía de superheroes, tipo Watchmen, ou costumbrista de w. Eisner. Está claro que o holocausto é un tema ben documentado e inesgotable, que nos deu pé a falar doutros libros e películas. Maus non só nos conta a Historia, senón tamén esta outra historia con minúscula, a historia dos homes e mulleres que refiren os seus sufrimentos en primeira persoa. Sufrimentos que van máis alá das víctimas e son herdados por unha segunda xeración que non se cre con dereito a levar unha vida tan fácil, como é o caso do autor, Art Spiegelman, que decide contar a historia do seu pai non só para preservar á súa memoria, senón como purga dun pasado poboado de mortos. Temos, entón dúas liñas temporais: a historia de supervivencia de Vladeck (a Historia) e convivencia de Archy (Art Spiegleman)co seu pai e o seu pasado familiar.

As nosas Papalibros vanse facendo unhas expertas en cómic e empezan a apreciar detalles como fondos, texturas, tipos de viñetas, ou o espléndido uso de animais antropomórficos que representan unha etnia ou país. Certo que a nosa hora e media pasou voando e teremos que deixar o estupen libro de Roth, Patrimonio, una historia verdadera, para o novo ano.

E aproveitamos a ocasión para desexarvos un feliz nadal cheo de boas lecturas, e un aninovo aínda mellor. Non esquezades provervos de fondos na nosa biblioteca, imprescindibles para pasar o inverno.

Brújulas que buscan sonrisas perdidas

Esta é unha das últimas adquisicións da biblioteca, pensando sobre todo no nutrido grupo de fans de Albert Espinosa que temos entre os nosos (ou máis ben nosas) Papalibros. A particularidade deste libro é que conseguimos que o propio autor asinara e dedicara un exemplar ao noso club de lectura, ao seu paso pola libraría Cronopios de Santiago de Compostela. Nesta novela Albert Espinosa trata temas como o amor, a famila, a sinceiriade e as segundas oportunidades nunha historia protagonizada por eses personaxes inesquecibles que caracterizan a súa obra. Reproducimos aquí un pequeno fragmento para abrivos o apetito:

Nunca dejaré de buscar mi archipiélago de sinceridad... ¿Quieres formar parte de él? «Jamás nos mentiremos... Escúchame bien, eso implica algo más que ser sincero... En este mundo mucha gente es falsa... Las mentiras te rodean... Saber que existe un archipiélago de personas que siempre te dirán la verdad vale mucho... Quiero que formes parte de mi archipiélago de sinceridad...» «Saber que puedes confiar en la otra persona, que nunca te mentirá, que siempre te dirá la verdad cuando se lo pidas, no tiene precio... Te hace sentir fuerte, muy poderoso...» «Y es que la verdad mueve mundos... La verdad te hace sentir feliz... La verdad creo que es lo único que importa...»

Aquí tedes unha crítica do libro: http://alcalordeloslibros.blogspot.com.es/2013/06/brujulas-que-buscan-sonrisas-perdidas.html. Fans de Espinosa, o libro está agardando por vós na biblioteca do IES de Melide.

VOLVEN @S PAPALIBROS!!

Como cada outono, o club de lectura Papalibros do IES de Melide comeza a súa actividade. Despois das presentacións na primeira semana de outubro, onde @s Papalibros nov@s se informaron de horarios e actividades, comezamos @s veteran@s de 2º ciclo de ESO as nosas reunións aos mediodías xa no primeiro luns de outubro. O mércores 16 xantamos xuntos os primeiro ciclo e eramos tantos no noso lugar habitual de reunión-comida que tivemos que sacar todas as cadeiras dun aula! Este ano pretendemos levar a cabo proxectos que o ano pasado quedaron no camiño, como os programas "Os papalibros recomendan" para a nosa emisora de radio Falamelide, e continuar con outros que tiveron moito éxito o ano pasado, como as saídas, a poder ser máis dun día. Se o ano pasado desfrutamos tanto no TAC de Valladolid, este ano talvez podamos asistir ao festival de monicreques Titirimundi de Segovia... e se non é Segovia, será outro destino. Tamén presentamos o tema monográfico que imos traballar este curso na biblioteca "Un ano de película", polo que o cine estará moi presente nas nosas actividades, xa que cine e literatura a miúdo andan collidos da man.
Nestas primeiras reunións fixemos un balance das lecturas do verán e decidimos dar continuidade a algunhas das series e sagas que introducimos a fin de curso: mercamos Pandemonium, a segunda parte de Delirium; Zafiro e Esmeralda, para continuar Rubí, continuamos a saga Legados de Lorien (Soy el número cuatro) con El poder del seis e El ascenso del nueve, e algunha novidade máis que podedes a topar na mesa da biblioteca. Temos que dicir que as rapazas e rapaces do 1º ciclo de ESO son os máis participativos en actividades do instituto. Ademais de club de lectura, os mércores tamén teñen Cineforum de sociais e a actividade "Luces, cámara, acción!!" que coordina o departamento de inglés no marco dos contratos progama, polo que os profes que estamos implicados en todo isto temos que facer "quendas" con eles/as.

O club de adultos arrancou tamén o mesmo día que os máis pequenos, o mércores 16 de outubro en horario de tarde-noite. Como é costume nos Papalibros tamén "papamos", merenda neste caso, como podedes ver na foto. Decidimos comezar con dúas lecturas bastante diferentes, que teñen en común que ambas foron levadas ao cine: a novela gráfica Persépole, de M.Satrapi e A clase, de F. Bégaudeau. A lectura destas obras é posible grazas as eficientes xestións da Biblioteca de Galicia, que nos facilita sempre con prontitude os exemplares precisos, grazas, compañeiros! E aos que todavía non vos decidistes, consultade na biblioteca o próximo día de reunión e vide probar!

DESPEDINDO O CURSO CO LAPIS DO CARPINTEIRO E CRUZ CONCHEIRO

Moitos eran os libros dos que tiñamos pendente falar na nosa última sesión dos Papalibros adultos: Afirma Pereira, O club de Calceta, Cinco horas con Mario... pero todo o noso tempo foi para o Lapis do carpinteiro. Á parte de que a novela o mereza, a presenza da nosa compañeira Cruz Concheiro fixo que as case dúas horas da nosa sesión nos resultasen curtas. Cruz, sobriña neta de Chonchiña Concheiro, en quen se inspira o personaxe de Marisa Mallo, deunos conta desa historia real de amor, guerra e represión que inspirou a Manuel Rivas a súa novela. Grazas a ela coñecimos vidas fascinantes que ás veces poden superar a ficción e  a delicada e case máxica relación que existe entre a realidade e a creación literaria.
O tempo, en efecto, voou e quedáronnos por comentar outros aspectos, xa máis literarios, da obra. Tamén nos quedaron moitas ganas de coñecer a pequena biografía de Chonchiña que se publicou en México. Malia a falta de tempo, foi un remate estupendo para despedir este curso.
Ao final, as Papalibros cargáronse de libros a toda présa para devorar no verán. Facendo unha valoración algo apurada, podemos afirmar que o club de lectura foi un espazo no que nos atopamos moi cómodas dende o principio e no que cada vez afondamos e abormados máis temas, que teñen a lectura como punto de partida a lectura. Contamos con continuar a nosa actividade no outono, no comezo do curso e non vai haber sesión que nos chegue para falar de todo o que nos apeteza. Feliz verán e felices lecturas, Papalibros!

Despedimos o curso

Pois a diferenza doutros anos, desta vez o tempo impediunos facer a nosa despedida en Furelos, festexo que inauguramos o curso pasado, e tivémos que conformar con comer no porche cuberto do instituto. Menos mal que Xan, o da cafetería, que ven sendo como o noso Mecenas, nos aprovisionou de mesas e cadeiras. Neste día aproveitamos para facer un montón de préstamos de verán. Viñamos de gastar gran parte do noso presuposto en novedades e case todas se emprestaron: Soy el número cuatro, Divergente, Rubí, Generación Dead, Rojo, Las Torres de Malory, os novos títulos de R. Riordan, ou A Evolución de Calpurnia Tate (versión galego) voaron da mesa de novidades, ataviada nesta ocasión como recuncho de praia. Case todos/as os Papalibros contan seguir no club o ano que ven, co cal teremos un par de grupos ben nutridos nos mediodías dos luns e dos mércores. Feliz verán e moita lectura.

VIAXE A VALLADOLID E SEGOVIA

Por fin conseguimos facer un vídeo da viaxe que as/os Papalibros e alumanos de Cultura clásica fixemos no mes de maio a Valladolid e Segovia. En Valladolid asistimos ao TAC (Teatro y Artes de Calle) e vimos uns espectáculos moi variados e de gran calidade. Unha idea de teatro diferente da que levaban algúns dos nosos viaxeiros/as. A viaxe foi estupenda e o alumnado, como xa é costume en Melide, respondeu de marabilla. Así calquera organiza viaxes!

DESPEDIDA AS ALUMNAS E ALUMNOS DE 2º DE BAC

Este ano o alumnado de 2º de BAC quixo despedirse do centro celebrando unha gran festa de graduación. O club de lectura Papalibros, aínda que non se sumou aos "fastos" do día, quixo aportar algo e facer un pequeno agasallo ao alumnado que marcha, seguindo o seu camiño fóra xa do instituto. E como este foi un ano no que andivemos a voltas coas viaxes, que mellor despedida que A Viaxe a Itaca, de K. Kavafis, ilustrada con algunhas das viaxes das nosas alumnas e alumnos? É unha inciativa que xa fixemos outros anos, pero que este ano ampliamos gustosamente a todo o alumnado. Desexando que o IES de Melie vos ofrecese fermosas mercancías, que a vosa viaxe sexa longa, chea de aventuras e chea de coñecemento. Nos ficamos agradecidos pola parte de camiño que compartimos con vós.

LENDO A ROBERTO VIDAL BOLAÑO

Unha lectura dramatizada de textos de Animaliños foi a homenaxe que as e os Papalibros fixeron a Vidal Bolaño, autor dedicatario das Letras Galegas neste ano 2013.
Roberto Vidal bolaño foi ante todo un home de teatro, nas súas versións de autor e actor, segundo as súas propias palabras: "Eu son un home... un señor maior con sombreiro e bigote, que de xeito absolutamente irresponsable, persiste na estúpida teima de vivir por e para unha das profesións, hoxe en día, máis absurdas do mundo e sen embargo por iso máis grandiosas". Foi un home comprometido coa nosa cultura, unha figura fundamental para a creación do teatro nacional galego profesional. Foi un home rebelde, díscolo e icómodo ás veces, en palabras de Camilo Franco  “non se acomodou. Non se deixou levar, monologou cun mundo que non sempre escoitaba e a súa obra segue tan viva que revitalizará ao longo de todo un sector escénico enfrontado á súa crise continua”.
En Animaliños abórdase a sociedade actual e a súa relación coa natureza. Como noutras obras, Vidal Bolaño recurre ao humor e a ironía para contarnos a historia duns veciños dunha urbanización que se ven atacados por unha praga de caracois. A obra artéllase es escenas polas que desfilan toda unha serie de personaxes satirizados con mestría: representantes da cultura oficial e veciños urbanitas de todo tipo recén hipotecados.
Os e as Papalibros, como en ocasión anteriores, non dubidaron e presentarse voluntarias e voluntarios, para deleitarnos coa lectura dalgunhas escenas coa súa habitual eficacia. Non quedou dúbida que deberíamos explotar máis as dotes interpretativas dalgúns Papalibros.
Rematamos este pequeno tributo ao autor coa proxección de fragmentos da filmografía máis representativa do homenaxeado, Sempre Xonxa e A Lingua das bolboretas

NADA, de Carmen Laforet

O club de lectura de Papalibros adultos arrancou con forza e goza de boa saúde, a xulgar polas sesións celebradas.

Aínda que tiñamos varios títulos para comentar, Nada de Carmen Laforet ocupou a maior parte do noso tempo.
Andrea, a protagonista desta novela, chega en plena postguerra a Barcelona para estudiar na universidade. As súas ilusións e expectativas véñense abaixo tan pronto entra na casa da súa avoa, onde dará cunha familia sumida na miseria moral e material, na que os seus membros, destrozados pola guerra, intentan sobrevir ao fracaso persoal en medio do odio e sordidez. Fronte a este mundo escuro de perdedores está o ambiente universitario, no que os compañeiros de Andrea, de extracción social máis alta, teñen outros horizontes e perspectivas e, sobre todo, esperanzas e posibilidades de futuro. Son os que conseguiron sobrevivir á guerra (ou incluso os que sacaron bo partido dela) como Ena, a mellor amiga de Andrea, e a súa familia, que se contrapoñen á familia da protagonista coa súa luminosidade, aínda que tamén teñen as súas zonas de sombra.
A guerra apenas se menciona, deixa barcos afundidos e ruínas na cidade, pero está omnipresente en todos os personaxes, marcando a vencedores e vencidos. Con só 23 anos Carmen Laforet fai unha radiografía da sociedade española da primeira postguerra, representada nesta familia da rúa Aribau, amosándonos xentes sen recursos, sen esperanzas, empuxadas á crueldade para a súa supervivencia. Resúltanos chamativo como este tono aterrador de denuncia puido pasar desapercibido para a censura franquista, que non só permitiu a publicación da novela, senón tamén a concesión do primeiro Premio Nadal en 1944.
A prosa de Laforet é fermosa, áxil e sinxela, ao tempo que profunda e contundente. Non menos interesante é a galería de personaxes que nos mostra, os dous tíos varóns que se odian pero se aman, talvez metáfora deses españois que se viron envoltos nunha guerra fratricida; o cruel, despiadado pero tamén apaixonado Román, a maltratada Gloria a quen a súa simpleza non dá alternativa, a xenerosa avoa que fracasa na educación dos seus fillos, a reprimida Angustias e a súa dobre moral... un mundo asfixiante de entolecidos pola guerra do que Andrea só poderá escapar coa axuda dos vencedores, Ena e a súa familia. Tampouco é alentador o panorama intelectual, encarnado na panda de "artista bohemios", fillos de papá totalmente vacuos cos que se reúne Andrea.
Moitas de nós leramos a novela moitos anos antes, cando tiñamos a iade da protagonista, e esta nova lectura permitiunos ver estes otros aspectos e compartilos nesta enriquecedora sesión.
Na próxima reunión, que xa será será a última deste curso, falaremos de O club da calceta, de M. Reimóndez, Afirma Pereira, de Tabucchi e O lapis do carpinteiro, de M. Rivas... se nos acumula o choio!